|
|
| تازه‌ها و اخبار |
|
| شنبه 19 دي 1394 |
|
سبک معماری ایرانی اسلامی در حالی موضوع مناظره چمران و حجت قرار گرفت که به‌رغم تاکید رئیس شورای‌اسلامی‌شهر تهران به قابلیت عرضه معماری‌ایرانی به دنیا، بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی تاکید کرد: اگر تصور از معماری، ساخت و سازهایی کنونی با هدف سودآوری فوری است هرگز آنچه که به عنوان معماری ایرانی اسلامی مدنظر مسئولان است شکل نخواهد گرفت.
برنامه غیرمحرمانه شب گذشته ۱۸ دیماه ساعت ۲۱ با مناظره دکتر مهدی حجت عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران و مهندس مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران با موضوع سبک معماری ایرانی اسلامی در معماری معاصر از شبکه ۲ سیما پخش شد.
دکتر حجت بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی در این مناظره با تاکید بر اینکه استفاده از واژه سبک در موضوع برنامه، واژه‌ای نادرست است گفت: استفاده از واژه شیوه مانند آنچه که استاد پیرنیا به کار برد مناسب است. بدین‌معنا که در شیوه، وحدت روشی وجود دارد که شاید ما به دنبال آن هستیم. وقتی مقام معظم رهبری در سخنان خود از سبک زندگی نام بردند منظورشان شیوه و روشی است که ما در زندگی خود به کار می‌بریم. اگر نگاه به آینده است و اینکه باید به سمت یک دستورالعمل های روشن و مشخصی برای داشتن معماری متعلق به خود برویم می توانیم واژه سبک را به کار ببریم.
بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: آرزو و آرمان ایرانی بودن در ذات خود قابل پذیرش و خوب است اما مسئله اینجاست که تعریف روشن و مشخصی از آن نداریم. به همین‌خاطر برای اینکه بتوانیم بفهمیم این دو واژه‌ای که از آن استفاده می‌کنیم یعنی ایرانی و اسلامی به چه معناست در ابتدا باید بتوانیم آنها را به درستی و شفافیت تعریف کنیم. اینکه با یک محل یا شهر بخواهیم ایرانی‌بودن را تعریف کنیم به خطا رفته‌ایم زیرا اهل شهر یا محلی بودن یکی از جزئی‌ترین عناصر ایرانی بودن است.
ایرانی بودن در طول تاریخ شکل می‌گیرد
عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران ادامه داد: ایرانی بودن یعنی اینکه شما فرزند مولانا باشید، رفتار حضرت علی (ع) را درک کنید. بدین معنا ما به عنوان یک ایرانی یک نقطه روی یک صفحه نیستیم بلکه یک نقطه در امتداد خط سرزمین، در طول زمان و با باورهایی که در این سرزمین وجود دارد هستیم و در یک مسیر حرکت می‌کنیم و تغییر جهت نمی‌دهیم. البته این به معنای غیر منعطف بودن نیست که این خط می‌تواند با کمی انحنا تغییر شکل‌هایی را نیز داشته باشد اما مهم این است که جهت کلی یکی است.
حجت تاکید کرد: اینکه یک نفر به صرف اینکه در ایران متولد شده باشد تصور کند که ایرانی تمام عیاری است به خطا رفته است. ایرانی بودن لباسی است که ما در طول تاریخ به تن می‌کنیم؛ لباسی که در امتداد تاریخ برای ما فراهم شده و ما ملبس به آن می‌شویم.
چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز که در این برنامه حاضر بود با تایید سخنان همتای خود در برنامه غیرمحرمانه استفاده از واژه سبک را برای معماری ایرانی اسلامی مورد تحلیل قرار داد و گفت: وقتی از معماری ایرانی اسلامی یاد می‌کنیم ابتدا باید فرهنگ ایرانی را تعریف کنیم. مثال دکتر حجت در مورد اینکه ایرانی بودن به معنای یک نقطه در یک صفحه نیست بلکه یک نقطه در امتداد یک خط است را قبول دارم. ما به عنوان ایرانی دارای پیشینه هستیم و فرهنگ یک روزه بوجود نمی‌آید و در عین حال محصول یک دهه نیست بلکه خیلی کهن‌تر است.
چمران: معماری ایرانی قابلیت عرضه به دنیا را دارد
رئیس شورای اسلامی شهر تهران افزود: معماری ایرانی دارای پیشینه قوی است و این واقعیتی غیرقابل انکار است و همه به آن معتقدیم. ما دارای سنت ها، روش ها و شرایط اقلیمی خاصی بودیم که همه کمک کرد تا معماری ما شکل بگیرد. ما دارای فرهنگ ایرانی و معماری ایرانی قابل افتخار که بتوانیم آن را به تمدن بشری عرضه کنیم هستیم.
مهدی حجت در ادامه سخنان رئیس شورای اسلامی شهر تهران گفت: داشته‌های بالقوه با بالفعل متفاوت هستند. ما الان در حال حاضر آنچه را از لحاظ معماری در شهرهای معاصر خود می‌بینیم چیزی نیست که قابل عرضه به جهان باشد.
حجت: معماری معاصر ما افتخاری ندارد
عضو هئیت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران تاکید کرد: معماری امروز ما، دفاتر مهندسی کنونی ما و ساختمان‌های کنونی توانایی عرضه خدمات به دنیا را ندارد و به همین خاطر نیز افتخاری ندارد. اگر در مورد تاریخ معماری و گذشته صبحت می‌کنیم که گذشته گذشت و اما معماری و معماران امروز ما در وهله اول باید بدانند ایرانی بودن یعنی چه و در ادامه مسلمان بودن به چه معناست. در آن صورت است که می‌توان به آینده معماری ایران معاصر دل بست در غیراینصورت نمی‌توان امیدی به آن داشت.
وقتی هدف تنها سودآوری باشد معماری ایرانی شکل نخواهد گرفت
این فعال میراث فرهنگی یادآوری کرد: آنچه واقعیت پیدا می‌کند آن چیزی است که نه در پشت درهای بسته که در دل اجتماع رخ می‌دهد. اینکه ما در یک اتاق بنشینیم و فکر کنیم معماری آن چیزی خواهد شد که ما فکر می‌کنیم این تصوری اشتباه است. معماری ظرف زندگی مردم است. مردم به نحوی که زندگی می‌کنند معماری خود را به وجود می آورند و در آن ظرف زندگی می‌کنند.
تاکید بر اصلاح روابط اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، اخلاقی و سیاسی
حجت ادامه داد: اگر تصور از معماری، ساخت‌و‌سازهایی کنونی با هدف سودآوری فوری است هرگز آنچه که به عنوان معماری ایرانی اسلامی مدنظر مسئولان است شکل نخواهد گرفت. معتقدم تا زمانیکه روابط اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، اخلاقی و حتی سیاسی به این شکل باشد معماری به عنوان تصویر زندگی مردم یک تصویری است در آئینه که کسی نمی‌تواند آن را تغییر دهد مگر آنکه روبه روی آئینه خود تغییر شکل دهد تا تصویرش نیز تغییر کند. به بیان دیگر معماری را افراد اجتماع درست می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: تمام آنچه که امروز با رجوع به تاریخ به عنوان معماری ایرانی به آن افتخار می‌کنیم به این خاطر است که در گذشته مردم هنوز ایرانی، مسلمان واقعی و مورد هجوم تهاجم فرهنگی قرار نگرفته بودند.
معماری محصول تمامی نیروهای اجتماعی است
رئیس شورای اسلامی شهر تهران در ادامه این بحث گفت: معماری امروز اکثر ساختمان‌های ایران خواسته مردم نیست بلکه مردم بالاجبار وادار به زندگی در آنها شده‌اند. تنها درصد کمی از اجتماع هستند که خانه‌های خود را مطابق با معیارها و آمال خود و منطبق با معیارهای صحیح می‌سازند.
حجت گفت: معماری محصول تمامی نیروهای اجتماعی است. اما آنچه که حقیقتا واقع می‌شود آن چیزی است که جامعه اجازه می‌دهد واقع شود. همه مردم که خود خانه‌های خود را طراحی نمی‌کنند و نمی‌سازند بلکه یک عده خاصی تحت عنوان مهندس، معمار، طراح مراحل مختلف کار را برعهده می‌گیرند که اتفاقا جزئی از همان مردمی هستند که شما می‌گویید بالاجبار وادار به زندگی در خانه‌هایی هستند که از لحاظ معماری وضعیت مطلوبی ندارند.
این فعال میراث‌فرهنگی گفت: در همه جای دنیا مردم ساخت خانه‌های خود را به مهندسان واگذار می‌کنند منتها تفاوتی که ایران با کشورهای مختلف و موفق در زمینه معماری دارد این است که در آن کشورها، مهندسان معیارهای قانونی را رعایت می‌کنند اما در ایران سود فوری به همه موارد ارجحیت دارد.
چمران نیز با اعلام این نکته که اکثریت ساخت و سازها در ایران محصول افراد آکادمیک نیست گفت: عده‌ای که از خود مردم هم برخاسته‌اند و سازمان یافته هم نیستند روح حاکم بر ساخت و ساز را در دست دارند که کارشان بساز و بفروشی است و به دنبال مد هستند. در حال حاضر بیشتر ساخت و سازهای فعلی متعلق به افرادی تحت‌عنوان بساز و بفروش است که به سود آنی خود توجه دارند. در عین حالی که افراد آکادمیک زیر کار را امضا کرده‌اند اما خودشان در امر ساخت و ساز نقشی نداشته‌اند.
انتقاد حجت از امضا فروشی و عدم پیگیری شورای شهر از تخلفات
حجت در ادامه با طرح این پرسش از رئیس شورای شهر که چگونه ساختمان‌هایی در شهرهای ما ساخته می‌شوند که همگی هم به الزام قانون امضای مهندسان را زیر برگه خود دارند اما به گفته خود شما ساخت و سازها کار مهندسان نیست؟ گفت: وقتی شما به عنوان رئیس شورای شهر تایید می‌کنید که در کشور یک عده مهندس وجود دارند که در دفاتر خود نشسته‌اند و بر کار ساخت و ساز نظارتی انجام نمی‌‌دهند باید رسیدگی کنید که چگونه ممکن است که برخی مهندسان ما بیکار نشسته باشند و عده‌ای دیگر امضای آنها را زیرکار خود بگذارند. معتقدم تا زمانیکه این روش‌های نادرست در مهندسی کشور وجود دارد تحقق معماری ایرانی اسلامی در کشور یک خواب است.
مسکن مهر به رغم معایب بسیار متقاضیان فراوانی دارد
وی ادامه داد: همین مسکن مهری که اینقدر معایب دارد متقاضیان فراوانی از مردم را به دلیل اینکه مستاصل هستند و درآمدشان همان اندازه است در صف‌های طویل خرید قرار داده است.
حجت تاکید کرد: بر اساس تمامی شواهد تاریخی همواره معماری تصویر انسان در زمان بوده است؛ معماری لباس دوم انسان است. ظرف با مظروف خود رابطه مستقیم دارد.
عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران افزود: اگر معماری درست می‌خواهید باید خواست آن را به صورت فرهنگی در آموزش و پرورش و در فرهنگ مردم ایجاد کنید.
حجت گفت: یک ایرانی اگر ایرانی است میل دارد فرزندان مملکتش کار کنند، چرخ کارخانه ها بچرخد، ممکلتش آباد شود، منابع طبیعی‌اش ضایع نشود و اگر همان فرد ایرانی، مسلمان هم هست اعتقاد به پرهیز از اسراف دارد. در عین‌حال همین فرد نیز می‌داند که تشبه به غیر نیز حرام است و با این تعاریف خانه فردی با این تعاریف و ویژگی‌ها خانه‌ای است که تمامی مصالحش ساخت داخل هستند، تمامی تکنولوژی‌اش ایرانی است، با محیط‌زیست سازگار است و باعث آلودگی آن نمی‌شود و در عین حال تشبه به غیر نیز ندارد.
یکی از مشکلات شهر تهران، حریم آن است
چمران نیز در ادامه به بحث حریم شهر و رعایت نشدن آن اشاره کرد و گفت: باید بحث حریم از سوی مسئولان امر مورد توجه جدی قرار گیرد. همچنین با توجه به اینکه تمرکز زدایی همواره از شعارهای دولت و وزارت کشور بود اما متاسفانه این مهم هیچگاه به تحقق نپیوست. تقسیمات طرح جامع نادرست بودند که بخشی از آنها در طرح تفصیلی تصحیح شد.
حجت در پاسخ به رئیس شورای شهر تهران درباره محقق‌شدن طرح جامع و مشخص شدن حریم‌ها گفت: اگر می‌خواهیم کاری کنیم که طرح جامع تحقق پیدا کند باید به سراغ این برویم که چرا مردم به آن عمل نمی‌کنند. ما فکر می‌کنیم با وضعیتی که هم اکنون داریم و مشکلاتی که برخی از آنها را نام بردیم می‌توانیم معماری ایرانی اسلامی را محقق کنیم؟ در‌حالیکه پاسخ از همان ابتدا منفی است و برای رفع آن باید به دنبال ریشه‌های مسائل برویم.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: طرح جامع احکامی دارد که انجام نشده است. رفتن از تهران هیچگاه خواسته بیشتر مردم نبود و در عین حال ما نیز خواستیم که آنها در همین شهر بمانند.
چمران در پاسخ به این سوال مجری که نقش شهرداری به عنوان یک طرف ماجرای محقق شدن معماری ایرانی اسلامی چیست؟ گفت: شهرداری ضوابطی را اجرا می‌کند اما ما چیزی که در ساختمان می‌سازیم تنها فیزیک نیست شهرداری نباید در جزئیات زندگی مردم دخالت داشته باشد.
رئیس شورای اسلامی شهر تهران در پایان گفت: ما از صدا و سیما انتظار داریم که در معرفی معماری ایرانی تمامی کوشش خود را به کار ببندد.
|
|
 |
|
| منبع خبر: پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی |
 |
| |
کلیه حقوق این سایت متعلق به سازمان نظام كارداني ساختمان استان تهران
است. (١٣٩٧-١٣٨٨) 